(leeg)Sandelhout olie - Oost
Sandelhout olie - Oost (Santalum album)
synoniemen: Sandelhout - Mysore, Oost-Indisch Sandelhout, Wit Sandelhout
Eigenschappen
- aroma: diep, zacht, zoet, kruidig, hout-achtig; het is een zware geur die lang aanhoudt
- kleur: lichtgeel tot geel-bruin of groenig
- consistentie: dik, stroperig
- extractie: stoomdistillatie (vroeger ook waterdistillatie)
het distillatie materiaal bestaat uit de wortels en het kernhout van de boomstam; deze worden in kleine stukjes gehakt en vervolgens gedroogd en tot poeder gemalen voor distillatie
Toepassingen
in aromatherapie vervult sandelhout olie een ondersteunende rol in de volgende situaties:
geest en zenuwstelsel
- brengt rust en balans bij overgevoeligheid voor indrukken en energien van buitenaf
- herstelt kalmte en evenwicht bij gevoelens van onzekerheid, nervositeit, angst en irritaties
- verwarmt de gevoelens van het hart en helpt bij het overkomen van teleurstellingen en de neiging tot isolatie
luchtwegen
1) chronische infecties
- bronchitis
- keelpijn, keelontstekingen, voorhoofdsholte ontstekingen
- langdurig kuchen met droge keel
- droge, landurige hoest met geen of weinig en moeilijk op te brengen geel slijm
2) acute infecties
- griep en verkoudheid met hoesten en geel slijm
(in beide bovenstaande gevallen - chronisch en acuut - kan het voorkomen dat het slijm vermengd is met bloed)
3) versterkt het immuunsysteem: sandelhout olie wordt ook gebruikt ter afwering van infecties
urinewegen
1) chronische en acute infecties van de blaas en urineleiders
- moeilijk of onvolledig urineren, vaak met doffe of scherpe pijn bij het urineren en een zwaar, drukkend gevoel in de onderbuik
- aandrang om te urineren maar zonder resultaat
- brandend gevoel bij het urineren
- pijn tijdens geslachtsverkeer
- leukorrhea (vloed) met een witte of geelkleuige afscheiding en (vaak) locale irritatie en zwelling
(bij geelkleurige afscheiding is er meestal ook een rode huidverkleuring en een warm of branderig gevoel)
2) geslachtsziektes
- gonorrhea:
a) bij mannen een brandend gevoel tijdens urineren en wit-achtige of gele afscheiding; symptomen treden meestal op binnen 6 dagen na infectie
b) bij vrouwen vaginale afscheiding met pijn in de onderbuik; symptomen kunnen vaak lange tijd uitblijven
huid
1) droge huid
a - droge of uitgedroogde huid, kloofjes en gebarsten huid
b - huidschilfers en roos
2) chronische infecties, vooral met droge huid
- droog eczeem en psoriasis
3) acute infecties, vooral met uitslag
a - huidirritaties en huidallergien met jeuk
b - brandwonden
c - acne, abscessen, zweren en wonden met pus
4) beschadigde huid
- littekens en striae
5) algemene huidverzorging, ook voor de vettere huid
spijsverteringssysteem
1) zwakke spijsvertering, veroorzaakt of verergerd door stress en spanningen
- gebrek aan eetlust met misselijkheid en een vol gevoel in de maag
2) infecties in het maag-darm kanaal
- misselijkheid, overgeven en diarree met pijn en krampen in maag en darmen
hart en bloedvaten
- hartkloppingen, vooral na inspanning, met gebrek aan energie en een drukkend of pijnlijk gevoel in de borst (pijn verdwijnt met toevoeging van warmte, zoals aanraken en handopleggen)
lymfestelsel
helpt bij de verwijdering van gifstoffen uit de lymfeklieren en het bloed
- cellulitis, spataders en aambeien
sexualiteit
- sandelhout olie wordt gebruikt om de sexuele energie te stimuleren bij impotentie en frigiditeit, vooral als deze veroorzaakt worden door emotionele onzekerheid, angst voor intimiteit, gebrek aan zelfvertrouwen en traumatische ervaringen gerelateerd aan sexualiteit
- sandelhout olie bevat een geurstof die veel lijkt op androsterone, een mannelijk pheromoon
Dosering en Applicatie
- verdamper
- huid: maximaal 10 druppels per theeepel basis olie (verhoudingsgewijs is dit 10% van de olie)
- bad: 10 druppels olie vermengd met een emulgator (bv. badolie of baddouche)
Contra-indicatie en waarschuwing
- vermijd inwendig gebruik tijdens zwangerschap
- niet gebruiken tijdens periodes van borstvoeding
- verder geen contra-indicaties
Let op herkomst en kwaliteit van de olie: problemen zoals huidirritaties kunnen optreden bij gebruik van:
a) een inferieure kwaliteit sandelhout olie,
b) sandelhout olie die versneden is met bv. castor olie, ceder olie, lijnzaad olie, palm olie of met synthetische substanties.
Tegenwoordig is het mogelijk om 'chemische vingerafdrukken' te maken van sandelhout uit diverse groeigebieden; deze kunnen worden vergeleken met de 'chemische vingerafdruk' van een aangeleverde hoeveelheid olie om deze laatste op echtheid en kwaliteit te controleren.
Diversen
- sandelhout olie wordt beter naarmate hij ouder wordt
- wordt veel gebruikt in de parfum- en cosmetica industrie: de olie is vocht-inbrengend, samentrekkend, antiseptisch en stimulerend
- hij wordt gebruikt als basismateriaal voor de vervaardiging van de Indiase Attars (traditionele parfums) door een proces waarbij hoogwaardige bloemenolies een waterdistillatie ondergaan in een container gevuld met sandelhout olie
- goed te combineren met aromatische olie van oa. bergamot, cajuput, frankincense, gember, geranium, helichrysum, jasmijn, jatamansi, kamille, kardamom, kruidnagel, lavendel, mirre, neroli, patchouli, pepermunt, ravensara, roos, tea tree, vetivert, ylang-ylang
Traditioneel gebruik van Sandelhout
Sandelhout wordt van oudsher beschouwd als een 'voertuig' tot meditatie: het aroma brengt evenwicht en verbinding tussen de chakras (de energie-centra) van bekken tot kruin. Het gebruik van sandelhout voor spirituele doeleinden overschreed de grenzen van religie en godsdienst: in hinduisme, buddhisme, shintoisme, taoisme en in islamitische gebeds- en begrafenis rituelen heeft het altijd een belangrijke plaats ingenomen. De caravaan routes tussen Oost en West brachten sandelhout via Perzie en het Midden Oosten naar het Middellandse Zeegebied. Documentatie van het handelsverkeer in santalum dateert van minstens 4000 jaar geleden.
Het hout van de sandelboom werd gebruikt als bouwmateriaal voor tempels, van Zuid-Oost Azie tot het Greco-Romaanse Rijk. Ook altaars en beelden van goden en godinnen werden vervaardigd uit sandelhout. Speciaal hiervoor aangestelde priesters prepareerden decoratie materiaal gemaakt van fijngemalen sandelhout. Vaak ging dit proces gepaard met rituele gezangen en het reciteren van mantras.
Sandelhout preparaten werden veelvuldig toegepast bij het mummificeren van staatshoofden, priesters en andere hoogwaardigheidsbekleders, waarschijnlijk om op deze wijze de transitie naar een hogere staat van bewustzijn te garanderen tijdens hun overtocht naar gene zijde.
Wierook van sandelhout: sinds minstens 4000 jaar een veelgebruikt ingredient bij religieuze ceremonien in de ontelbare tempels en altaren van het Verre Oosten.
Naast het gebruik voor religieuze, spirituele, decoratieve en architecturale doeleinden nam sandelhout ook een belangrijke plaats in in de traditionele geneeskunde:
sandelhout's belangrijkste eigenschap op dit gebied ligt in de bestrijding van infecties, vooral waar deze veroorzaakt zijn door een combinatie van hitte en onhygienische toestanden:
- in de Chinese pharmacopie werd sandelhout voorgeschreven in gevallen van cholera (in vroegere tijden een veel voorkomende epidemie) en andere infecties van het spijsverterings systeem, de urinewegen en het ademhalingssysteem,
- in Unani, de traditionele Arabische geneeskunde, werd het gebruikt voor een veelheid van symptomen veroorzaakt door hitte en temperatuursverhoging,
- in Ayurveda, de traditionele Indiase geneeskunde, vond sandelhout toepassing bij infecties van urinewegen, luchtwegen en huid alsmede bij geslachtsziekten (harmoniseert Vata en Pitta constituties),
- en, last but not least: sandelhout bood een oplossing voor de eeuwenoude en altijd wel ergens opduikende klachten over impotentie en frigiditeit.
En dan is er de parfum industrie ...: naar schatting 80% tot 90% van de jaarlijkse opbrengst aan sandelhout olie-oost wordt 'opgeeist' door de parfum- en cosmetica industrie.
Groei van de Sandelhoutboom
De sandelhoutboom is een parasitaire plant: het zaad ligt besloten in de vrucht van de boom en, nadat de rijpe vrucht op de grond is gevallen en opengebarsten, heeft het zaad ongeveer 20 dagen nodig om te ontspruiten. De wortels van de jonge plant hechten zich vast aan de struiken en andere gewassen in zijn naaste omgeving, waaraan hij vervolgens gedurende de eerste zeven jaren zijn voedingsstoffen onttrekt voordat hij zelfstandig verder kan leven. Tijdens deze periode sterven de 'gast-planten' af. Afhankelijk van de bodemgesteldheid en klimatologische omstandigheden duurt het gemiddeld zo'n 40 tot 50 jaar en soms nog langer voordat een boom volledige wasdom heeft bereikt en het gehalte aan olie in kernhout en wortels optimaal is qua hoeveelheid en samenstelling. Een paar honderd kilogram aan kernhout en wortels per boom is op die leeftijd niet ongewoon.
De boom wordt niet gekapt of omgehakt: hij wordt met wortel en al uitgetrokken. In de voorbereidingsfase voor het distillatie process wordt het materiaal eerst klein gehakt; vervolgens wordt het gedroogd en daarna fijngemalen. Dan is het gereed voor distillatie.
Hoe ouder de boom, des te donkerder het kernhout; hoe donkerder het kernhout, des te beter de kwaliteit van de olie. Vanuit dit oogpunt bezien heeft het dus zin om te wachten totdat de boom volgroeid is. Zo ging het tenminste in het verleden toen er nog genoeg sandelhoutbomen waren.
Schaarste van Sandelhout in India
De veelzijdige toepassingsmogelijkheden hebben door de eeuwen heen enorm veel materiaal vereist. Uiteindelijk heeft dit geleid tot een schaarste op de wereldmarkt in de productie van sandelhout olie: al een geruim aantal jaren is het aanbod niet meer toereikend voor de vraag en mede hierdoor is de prijs van sandelhout olie-oost enorm gestegen.
De situatie is zo drastisch veranderd ten opzichte van vroeger, dat tegenwoordig de sandelhoutboom speciale bescherming geniet van de Indiase regering teneinde volledig uitsterven van deze soort te voorkomen: elke sandelhoutboom in India is per definitie staatseigendom en op smokkel en illegaal distilleren staan zware boetes.
Dit heeft er o.a. toe geleid dat tegenwoordig bomen veel te vroeg worden ontworteld en gedistilleerd om toch maar olie te produceren. Hieraan zijn enkele gevolgen verbonden:
- het versnelt het proces van uitsterven van de soort omdat bomen geen kans meer krijgen om volwaardige vruchten met een krachtig zaad te ontwikkelen,
- de kwaliteit van de olie is bij lange niet vergelijkbaar met olie gedistilleerd uit een volgroeide boom,
- ook de kwantiteit is veel minder dan bij een volwassen boom.
Kwalitiet van Sandelhout olie-oost
Sandelhout olie-oost (India) wordt verdeeld in 4 gradaties, gebaseerd op kwaliteit:
- geen keurmerk: meeste hiervan is bestemd voor de Indiase parfum en cosmetica industrie,
- algemeen keurmerk: bestemd voor de binnenlandse en buitenlandse markt,
- AG keurmerk: vrijwel uitsluitend bestemd voor de export markt; moet voldoen aan specifieke standaarden die zijn vastgesteld in 1952 en bevat minstens 90% Santalol (belangrijkste chemische bestanddeel van deze olie),
- Mysore kwaliteit: uitsluitend gedistilleerd in de staatsdistilleerderijen van Mysore en van Shimoga (ook: Shivamogga, het administratieve centrum van Karnataka).
Het gebied rond Mysore, deelstaat Karnataka, levert de beste sandelhout olie.
Tamil Nadu, een deelstaat in het uiterste zuiden van het Indiase schiereiland, levert sandelhout met een vergelijkbaar hoge kwaliteit olie. Deforestatie, over-oogsten en inadequaat beleid, om maar enkelen te benoemen, hebben geleid tot een drastische reductie van de populatie van sandelhoutbomen in Karnataka. Tamil Nadu is tegenwoordig de belangrijkste leverancier van sandelhout olie-oost uit India.
Sandelhout wordt ook aangetroffen in Kerala, Andhra Pradesh en enige andere deelstaten.
Naamsverwarring en het feit dat veel exporteurs bomen naar Mysore sturen om ze daar te laten distilleren geeft vaak aanleiding tot een 'abusievelijke' benaming van sandelhout olie-oost en sandelhout olie-Mysore voor een olie die eigenlijk net iets anders is.
Illegale praktijken in India
Smokkel en illegaal distilleren zijn bijzonder moeilijk te controleren of in de hand te houden. De meeste klusters van sandelhoutbomen groeien in het wild, en vaak in minder-toegankelijke of dun-bevolkte gebieden. De economische omstandigheden op het Indiase platteland zijn ronduit slecht, dus elke bron van inkomsten is bijzonder welkom. Smokkelaarsringen die de illegale handel in sandelhout beheersen betalen vaak het dubbele of meer in dagloon dan de legale distilleerderijen in bv. Mysore en andere plaatsen. Zoals dat overal gaat bij illegale praktijken waar veel geld wordt verdiend, worden ook hier aangeven en verklikken zwaar gestraft. Tenslotte: het aantal ingezette politie eenheden om de illegale praktijken in sandelhout tegen te gaan, is gewoonweg niet toereikend.
Van sandelhout plantages is in India nauwelijks sprake: het op kunstmatige wijze repliceren van de natuurlijke groei-omstandigheden vereist een deskundig economisch, bosbouwkundig en ecologisch beleid. Australie is hierin meer succesvol. Ook in Sri Lanka, Indonesie en Micronesie treffen we tegenwoordig sandelhout plantages aan naast in het wild groeiende bomen.
Alternatieven voor Sandelhout olie-oost uit India
Sandelhout komt voor in het hele gebied van Zuid-Oost Azie en Oceanie: van India tot Viet-Nam en van de Indonesische archipel tot de Polynesische eilanden.
Sri Lanka:
bron: Santalum album
produkt: wordt in de handel 'Sandelhout olie-oost' genoemd
kwaliteit: gelijkwaardig aan de Mysore olie.
Indonesie:
bron: Santalum album (Celebes, de Sumba eilanden en Nieuw Guinea)
produkt: wordt in de handel 'Sandelhout olie-oost' genoemd
kwaliteit: hoogwaardige olie (90% santalol).
Australie:
bron 1: Santalum spicata (West Australie)
produkt: wordt in de handel 'Sandelhout olie-Australie' genoemd
kwaliteit: gelijkwaardig aan de Mysore olie.
- onderzoek naar de beste gast-plant, de meest geschikte bodemgesteldheid en andere moderne ontwikkelingen in groei, oogst en distillatie technieken hebben sterk bijgedragen tot de huidige kwaliteit van deze olie, die vroeger werd beschouwd als inferieur aan sandelhout olie-oost
- de olie is zachter en meer bitter van smaak dan de Indiase sandelhout olie-oost.
bron 2: Santalum album (Kununurra, West Australie)
produkt: wordt in de handel 'Sandelhout olie-oost' genoemd.
- verschil tussen deze twee: geen verschil qua chemische samenstelling, echter wel qua percentages van de individuele chemische bestanddelen
Polynesie:
bron 1: Santalum austrocaledonicum (Vanuatu, Nieuw Caledonie, Fiji, Tonga)
produkt: wordt in de handel 'Sandelhout olie-caledonie' genoemd,
kwaliteit: gelijkwaardig aan de Mysore olie.
- een vergelijkend onderzoek tussen deze olie en sandelhout olie-oost uit India heeft aangetoond dat de verschillen tussen deze twee olies minimaal zijn qua chemische samenstelling en therapeutische eigenschappen; de variatie per onderlinge eenheid was vaak groter dan de variatie tussen de twee verschillende soorten olie
- de olie is lichter, zoeter en frisser dan de Indiase sandelhout olie-oost.
bron 2: Santalum ellipticum uit Hawaii.
Caribisch gebied:
bron: Amyris balsamfera (West-Indische eilanden, Jamaica, Haiti, Golf van Mexico)
produkt: wordt in de handel 'Sandelhout olie-west' genoemd
kwaliteit: een goedkoper alternatief voor de echte sandelhout olie
- Amyris balsamfera behoort tot de familie van Rutaceae; het distillatie product van deze plant wordt 'Sandelhout olie-west' genoemd maar het is geen echte sandelhout olie.
Santalum album is een van de soorten die behoren tot het geslacht van Santalum; het geslacht Santalum behoort tot de familie van Santalaceae:
familie: Santalaceae
> geslacht: Santalum
>> soort: Santalum album, Santalum australocaledonicum, Santalum ellipticum, etc.
Amyris balsamfera is een van de vele soorten die behoren tot het geslacht van Amyris; het geslacht Amyris is een van de geslachten die behoren tot de familie van Rutaceae:
familie: Rutaceae
> geslacht: Amyris
>> soort: Amyris balsamifera, ea.
Santalaceae en Rutaceae zijn twee verschillende plantenfamilies; de olies vertonen heel verschillende karakteristieken.
copyright: Airdancer CV.
tekst en beschrijving samengesteld door Luc Verheijden in samenwerking met het team van Airdancer.