Berkenteer olie

Berkenteer olie (Betula alba)
synoniem: Zilverberk
Eigenschappen
- aroma: rokerig, 'als een kampvuur'
- kleur: lichtgeel
- consistentie: dik, stroperig
- extractie: o.a. stoomdistillatie

Toepassingen
in aromatherapie vervult Berkenteer olie een ondersteunende rol in de volgende situaties:

1) Berkenteer olie staat vooral bekend om haar huid- en haar-verzorgende eigenschappen:

a - huid: acute en chronische huidaandoeningen, zoals droge huid, schrale huid, eczeem, psoriasis, (nazorg van) brandwonden

b - haar: haartonicum, algemene haarzorg

2) Berkenteer olie wordt ook veel gebruikt om haar vochtafdrijvende en infectie-werende werking:

a - urinewegen: verdrijft urinezuur (opbouw van urinezuren kan leiden tot nierstenen en jicht) en drijft overtollig vocht af (oedeem)

b - lymphatisch systeem: helpt bij ontgifting (algemene detoxificatie) en bij ontslakking (overgewicht) en is effectief bij cellulitis

c - spieren en gewrichten: verdrijft ophopingen van vocht en urinezuur in spieren en gewrichten met pijn (vooral jicht)

d - zweetafdrijvend: helpt bij het omlaagbrengen van koorts

e - desinfecterend: effectief bevonden bij de bestrijding van schimmels en schimmelsporen in een ruimte

f - antiseptisch: voorkomt infecties van wonden, snijwonden, insectenbeten en huidirritaties

3) hij wordt veel gebruikt als insecten-werend middel

Dieren
Voor gebruik op dieren raadpleeg altijd eerst een holistische dierenarts en draag er vooral zorg voor dat het dier niet aan de olie kan likken.
- huid en vacht: heelt wonden zoals bijtwonden, insectenbeten en huidontstekingen, zowel chronisch als acuut
- voetzooltjes: verzorgt en heelt kapotte, gebroken voetzooltjes en andere verwondingen aan tenen, poten en klauwen
- verzorgt en heelt eczeem en stopt jeuk
- voorkomt vacht- en staartbijten

NB: Katten en Aromatische olien
Aromatische olien zijn schadelijk voor katten!

In tegenstelling tot mensen en veel diersoorten bezitten katten niet de enzymes die benodigd zijn om de monoterpene- en sesquiterpene bestanddelen in aromatische olien af te breken; gebruik van aromatische olien bij katten leidt daarom tot een opbouw van onafbreekbare chemische stoffen met systemische vergiftiging als uiteindelijk en onvermijdelijk gevolg. Dit geldt zowel voor applicatie op de huid/vacht (inclusief de oortjes) als voor orale inname via pipet, drinkwater, enz.

Wat verdamping betreft: de chemische bestanddelen worden opgenomen door de longen, waarna ze in de bloedstroom terechtkomen. Bij katten zal ook dit leiden tot een opbouw van deze zelfde chemische stoffen met vergiftiging als uiteindelijk gevolg.
Daarom is het noodzakelijk om bij verdamping in de buurt van katten ervoor te zorgen dat er voldoende toevoer is van verse lucht of dat het dier vrijelijk de ruimte kan verlaten opdat een concentratie van voor-katten-giftige aromatische stoffen kan worden vermeden.

Voor hydrolaten geldt het volgende: de handel in hydrolaten is niet gebonden aan dezelfde rigoreuze veiligheidsvoorschriften als de handel in aromatische olien. Van de chemische bestanddelen in hydrolaten is daarom minder bekend, maar aangezien ze derivaten van (het distillatie proces) van hetzelfde plantenmateriaal zijn, mag worden aangenomen dat deze net zo min geschikt zijn voor onze kattenvrienden als de aromatische olien zelf.

Dosering en Applicatie
- verdamper
- huid: 1 druppel per theelepel basis olie
- bad: 1 tot 2 druppels olie vermengd met een emulgator (bv. badolie of baddouche)

Contra-indicatie en waarschuwing
- gebruik berkenteer olie met mate en alleen voor uitwendig gebruik
- vermijd bij zwangerschap
- niet gebruiken bij jonge kinderen
- niet gebruiken in combinatie met bloedverdunnende medicijnen
- vermijd bij gebruik van aspirine
- niet gebruiken bij hemophilia
- niet gebruiken bij (geschiedenis van) epilepsie

Diversen
- berkenteer olie verhoogt de zintuiglijke waarneming
- hij stimuleert de talgklieren en wordt veel gebruikt in de aanmaak van cosmetische en medicinale zeep en zalf voor dermatologische doeleinden
- goed te combineren met aromatische olie van o.a. basilicum, cananga, benzoin, jasmijn, kamille, lavendel, rozemarijn, sandelhout
- betulinezuur, een chemisch component dat veelvuldig voorkomt in de bast van de berk, wordt wetenschappelijk onderzocht op zijn tumor-bestrijdende eigenschappen

Traditioneel gebruik van de Witte Berk
- de natte binnenkant van vers-afgepelde bast werd op de huid aangebracht om spierpijn te verminderen
- de gedroogde binnenkant van de bast werd fijngemalen en zo als meel gebruikt
- de bast zelf diende als basis ingredient voor de bereiding van bier
- het sap van de berk werd gebruikt om azijn, siroop en wijn te maken
- de jonge blaadjes en loten werden gebruikt in salades
- de stam werd tot een kano uitgehold
- thee gemaakt van berkenblaadjes werd (en wordt) in de volksgeneeskunde gebruikt voor de verdrijving/ vergruizing van nier- en galstenen.

copyright: Airdancer CV.
tekst en beschrijving samengesteld door Luc Verheijden in samenwerking met het team van Airdancer.